prof. UAM dr hab. Monika GRZELKA

Książki autorskie

• Dyskurs intelektualny. Ponad i pomiędzy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.
• Przytoczenie w przekazie medialnym, Wydawnictwo Rys, Poznań 2012 (współautorka: A. Kula).
• Pytanie dziennikarskie. Pragmatyka i retoryka, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2008.

Książki zredagowane

• Ars didactica. Księga jubileuszowa Profesor Haliny Zgółkowej, Poznań 2017 (współredaktorka: K. Czarnecka).
• Paradygmaty i dylematy. Materiały dydaktyczne dla specjalności dziennikarskiej, Poznań 2006 (współredaktorka: K. Czarnecka).
• Próba sił. Materiały dydaktyczne dla specjalności dziennikarskiej, Poznań 2003 (współredaktorka: K. Czarnecka).

Słowniki i leksykony

• Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, Poznań 1997–2005, t. 13–50 (współautorstwo).
• Nowy słownik gwary uczniowskiej, red. H. Zgółkowa, Wrocław 2004 (współautorki: M. Kasperczak, J. Smól, H. Zgółkowa).
• Szkolny słownik ortograficzny dla klas I-III, Poznań 2001 (współautorki: B. Sobczak, H. Zgółkowa).

Redakcja czasopism:

• „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” (redaktorka tomów i członkini zespołu redakcyjnego od tomu 24).
• „Forum Artis Rhetoricae” 2015, 4 (43), Licentia rhetorica (współredaktorka).

Rozdziały w monografiach

1. News telewizyjny – pragmatyka gatunku, [w:] Verba multiplicia, veritas una.  Prace dedykowane Profesor Alicji Pihan-Kijasowej, red.T. Lisowski, P. Michalska-Górecka, J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, A. Sieradzki, Poznań 2020, t. 1, s. 157-166 (współautorka: A. Kula).
2. Przemoc przez powtórzenie, [w:] Współczesne media. Przemoc w mediach, red. I. Hoffman, D. Kępa-Figura, Lublin 2020, s. 167-180 (współautorka: A. Kula).
3. O ważnym problemie badań nad mediami – definiowanie, [w:] Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami, t. 2, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2019, s. 29-38 (współautorka: A. Kula).
4. O odmienności dyskursu intelektualnego, [w:] Obcy. Inny. Propozycja aplikacji pojęciowych, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lubin 2018, s. 287-298.
5. Między studium a punctum. Wspomnienia o Tadeuszu Mazowieckim, [w:] Dialog z tradycją. Dawna i współczesna kultura funeralna, t. 6, red. I. Steczko, R. Dźwigoł, Kraków 2018, s. 467-476.
6. Wśród słów, haseł i liczb… O Profesor Halinie Zgółkowej, [w:] Ars didactica. Księga jubileuszowa Profesor Haliny Zgółkowej, red. K. Czarnecka, M. Grzelka, Poznań 2017, s. 7-19 (współautorka: K. Czarnecka).
7. Dziennikarstwo to spotkanie. O kontekstach dziennikarstwa, [w:] Ars didactica. Księga jubileuszowa Profesor Haliny Zgółkowej, red. K. Czarnecka, M. Grzelka, Poznań 2017, s. 137-146.
8. Współczesny news telewizyjny – o dwóch kolejnych strategiach gry w informowanie. Bezstronność i wiarygodność, [w:] Współczesne media 8. Gatunki w mediach, t. 2, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2017, s. 121–131 (współautorka: A. Kula).
9. Między przyjemnością a „sprawą” – o ludycznym wymiarze publikacji Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, [w:] Ludyczność w języku i kulturze, red. A. Niekrewicz, Gorzów Wielkopolski 2017, s. 19-32 (współautorka: A. Kula).
10. Daleko i blisko. Retoryka i pamięć, [w:] Powinowactwa retoryki, red. B. Sobczak, Poznań 2017, s. 83-94.
11. O wybranych operatorach treści i gatunku w telewizyjnych debatach przedwyborczych, [w:] 20 lat polskich telewizyjnych debat przedwyborczych, red. A. Budzyńska-Daca, Warszawa 2016, s. 137–151 (współautorka: A. Kula).
12. Współczesny news telewizyjny – o dwóch strategiach gry w informowanie. Istotność i interwencyjność, [w:] Współczesne media. Media Informacyjne, t. 2, red. I. Hofman, Danuta Kępa-Figura, Lublin 2016, s. 217–224 (współautorka: A. Kula).
13. Ewolucja polskiego newsa telewizyjnego i jego właściwości rodzajowych, [w:] Człowiek i kultura w komunikacji medialnej, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2015, s. 89–99 (współautorka: A. Kula).
14. Rola dziedzictwa kulturowego w prasie intelektualnej, [w:] Dialog z tradycją. Język – komunikacja – kultura, t. 4, red. R. Dźwigoł, I. Steczko, Kraków, 2015, s. 109–118.
15. Prowokować ludzi do myślenia – o „Homku” Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, [w:] Dialog pokoleń w języku potocznym, w języku wsi i miasta, w literaturze, w publicystyce, w tekstach kultury, red. E. Wierzbicka-Piotrowska, Warszawa 2015, s. 449–458 (współautorka: A. Kula).
16. Dlaczego „Bluszcz” usechł, a „Przekrój” dał się posiekać? O nadawcach i odbiorcach czasopism kulturalno-społecznych, [w:] O własnej promocji środków przekazu w Polsce – między teorią a praktyką, red. A. Jupowicz-Ginalska, Warszawa 2013, s. 75–92 (współautorka: A. Kula).
17. Na czym znają się eksperci? O niektórych funkcjach przytoczenia, [w:] Komunikacja – tradycja i innowacje, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm 2013, s. 213–225 (współautorka: A. Kula).
18. O słowie cudzym (i własnym jako cudzym) w tekstach naukowych. Teksty Bogdana Walczaka jako źródło cytowania, [w:] Cum reverentia, gratia, amicitia... (II): Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, Poznań 2013, s. 477–498 (współautorka: A. Kula).
19. Wyodrębnianie przytoczeń w tekstach medialnych – pomiędzy normą a uzusem, [w:] Norma językowa w aspekcie teoretycznym i pragmatycznym, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek-Samborska, K. Skibski, Poznań 2011, s. 247–255 (współautorka: A. Kula).
20. W poszukiwaniu definicji – na marginesie prasowych dyskusji wokół inteligencji i jej roli po komunizmie, [w:] Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej (Studia i materiały poznańskiego IPN, t. 14), red. K. Brzechczyn, Poznań 2011, s. 221–228.
21. Wybrane sposoby językowej intelektualizacji rzeczywistości, [w:] Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm 2010, s. 57–65.
22. W poszukiwaniu drogi… (o nadawcach i odbiorcach czasopism religijnych), [w:] Język doświadczenia religijnego, t. 2, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Szczecin 2009, s. 407–416 (współautorka: A. Kula).
23. W poszukiwaniu autora. Językowa charakterystyka „portalowych” tekstów odredakcyjnych, [w:] Tekst (w) sieci, t. 1: Tekst. Język. Gatunki, red. D. Ulicka, Warszawa 2009, s. 161–169.
24. Leksykalne wyznaczniki cech stylowych, [w:] Stylistyka a leksykologia. Związki, zależności, metody. Studia o języku i stylu artystycznym, t. 4, red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski, Zielona Góra 2008, s. 57–63 (współautorka: A. Kula).
25. Czytelnik konsumentem – artykuł wstępny jako tekst marketingowy, [w:] Język w marketingu, red. K. Michalewski, Łódź 2008, 138–147.
26. Teksty dziennikarskie w nauczaniu języka polskiego jako obcego (na materiale podręczników), [w:] Teksty i podteksty w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. M. Witkowska-Gutkowska, B. Grochala, Łódź 2008, 107–112.
27. O autotematycznej perswazyjności w tekstach odredakcyjnych, [w:] Mechanizmy perswazji i manipulacji, red. G. Habrajska, A. Obrębska, Łódź 2007, 347–355.
28. Popularyzacja wiedzy o papiestwie na przykładzie pocztu papieży A. Matyska-Hrama, [w:] Język religijny dawniej i dziś, red. S. Mikołajczak, ks. T. Więcławski, Poznań 2004, s. 442–448.
29. Kilka uwag o słownictwie pierwszych stron gazet, [w:] Słowa, słowa, słowa... w komunikacji językowej, red. M. Grabska, Gdańsk 2004, s. 277–282.
30. Popularyzacja wiedzy naukowej w wywiadzie prasowym, [w:] O trudnym łatwo, red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska, Wrocław 2002, s. 128-137.
31. O nieudanych (bo nieskutecznych) pytaniach zadawanych w wywiadzie prasowym, [w:] Tekst w mediach, red. K. Michalewski, Łódź 2002, s. 327-334.
32. Relatywizm kulturowy wobec językowej kreacji świata w mediach, [w:] Moda jako problem lingwistyczny, red. K. Wojtczuk, Siedlce 2002, s. 87-99 (współautorka: E. Grzelak).
33. Rośliny w szkolnym ogrodzie, czyli o nazwach roślin w gwarze uczniowskiej, [w:] Język a kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska, I. Kamińska-Szmaj, Wrocław 2001, s. 225-231.
34. Słownictwo środowisk młodzieżowych w okresie polskiej transformacji, [w:] Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000, s. 171-179.
35. Frazeologia środowiskowa w języku polskich uczniów, Materiały I Konferencji Slawistycznej ku czci profesorów P.A. Dmitriewa i G.I. Safronowa, Sankt Petersburg 1999, s. 65-68.

Artykuły w czasopismach naukowych

1. Quotation in Social Media: How Sharing Other People’s Words Could Increase Misinformation, „Studia Humanistyczne AGH” 2022, t. 21/2, s. 81-98 (współautorka: A. Kula).
2. Kształcenie online w perspektywie pragmalingwistycznej (przykład dydaktyki uniwersyteckiej w modelu synchronicznym), „Forum Lingwistyczne” 2022, nr 9, s. 1-16.
3. Anarchizm w „Homku” Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego w kontekście mowy wrogości, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 2019, tom 26, nr 1, s. 71-84.
4. Rewolucja czy ewolucja? Przemiany polskiego newsa telewizyjnego, „Język a Kultura” 2016, t. 26: Kulturowe uwarunkowania zachowań językowych – tradycja i zmiana, s. 209–219 (współautorka: A. Kula).
5. Rozszerzanie granic, „Polonistyka. Innowacje” 2016, nr 4, s. 45–56 (http://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/index).
6. O dialogowym pochodzeniu gatunków myślenia, „Forum Artis Rhetoricae” 2015, nr 4: Licentia rhetorica, s. 47–63.
7. O badaniach nad wizualnością w prasie (preliminaria), „Polonica” 2014, t. 34, nr 1, s. 279–288 (współautorka: A. Kula).
8. O języku publikacji Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego („Homek” i druki ulotne), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2014, t. 21, nr 2, s. 25–39 (współautorka: A. Kula).
9. Czasowniki mówienia w informacji dziennikarskiej, „Język. Religia. Tożsamość”, t. 7: W kręgu języka i tożsamości, red. E. Skorupska-Raczyńska, G. Cyran, Gorzów Wielkopolski 2013, s. 107–120 (współautorka: A. Kula).
10. O wybranych mechanizmach kondensacji treści w przekazach medialnych, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2013, t. 20, nr 1, s. 9–18.
11. Retoryczny charakter polemiki, „Forum Artis Rhetoricae” 2013, nr 3: Retoryka i emocja w sporach, s. 20–28.
12. Media publiczne w Polsce a popularyzacja wiedzy o języku polskim, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2012, t. 19, s. 9–19 (współautorka: A. Kula).
13. Mowa niezależna w przekazie medialnym a podstawowe funkcje informacji dziennikarskiej (część 3), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2012, t. 19, s. 9–21 (współautorka: A. Kula).
14. Status przytoczenia w przekazie medialnym (casus wypowiedzi zwykłego człowieka), „Język a kultura” 2012, t. 23: Akty i gatunki mowy w perspektywie kulturowej, s. 211–221 (współautorka: A. Kula).
15. Kościół katolicki w „Listach do Polskiego Radia i Telewizji Polskiej (1950–1989)”, „Język. Religia. Tożsamość”, t. 6: W kręgu języka religii i wiary, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Gorzów Wielkopolski 2011, s. 51-60 (współautorka: A. Kula).
16. Mowa niezależna w przekazie medialnym a podstawowe funkcje informacji dziennikarskiej (część 2), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2011, t. 18, nr 2, s. 21–34 (współautorka: A. Kula).
17. Mowa niezależna w przekazie medialnym a podstawowe funkcje informacji dziennikarskiej (część 1), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2011, t. 18, nr 1, s. 9–18 (współautorka: A. Kula).
18. O kształcie debaty publicznej (casus intelektualisty), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, 2010, t. 17, s. 41–52.
19. Co nam chce powiedzieć redakcja i jak to robi? Kilka uwag o artykule wstępnym w prasie dla wymagającego czytelnika na materiale „Res Publiki Nowej”, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2006, t. 12, s. 59–69.
20. Agresja w świadomości młodzieży, „Język a kultura” 2006, t. 17: Życzliwość i agresja w języku i w kulturze, red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, s. 237–242.
21. Specyfika sytuacji komunikacyjnejpolskiego wywiadu prasowego z obcokrajowcem, „Język a kultura” 2006, t. 18: Wielokulturowość w języku, red. A. Dąbrowska, A. Burzyńska-Kamieniecka, s. 59–67.
22. O wybranych strategiach w wywiadzie prasowym, „Media. Kultura. Komunikacja społeczna. Zeszyty Naukowe Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWM” 2006, z. 2, s. 347–356.
23. Polszczyzna w sytuacjach komunikacyjnych, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 2004, t. 11, s. 161–171 (współautorki: K. Czarnecka, J. Smól, B. Sobczak, H. Zgółkowa).
24. Reguły konwersacyjne Grice’a a wywiad prasowy, „Studia Językoznawcze Uniwersytetu Szczecińskiego”, Szczecin 2003, s. 285-301.
25. Obraz ucznia w krzywym zwierciadle, „Polono–Hungarica. Nyelvészet – irodalom – történelem – kultúrtörténet”, VIII, Budapest 2000, s. 320-325.

2009–2012 – kierowniczka projektu badawczego własnego (Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego): Tekst w tekście. Przytoczenie w polskim przekazie medialnym po 1989 roku; nr NN 104 010737

2012 – Projekt „UAM: Unikatowy Absolwent = Możliwości. Wzrost potencjału dydaktycznego uniwersytetu im. Adama Mickiewicza poprzez proinnowacyjne kształcenie w języku angielskim, interdyscyplinarność, e-learning, inwestycje w kadry” – zdalny kurs e-learningu

2009 – zespołowa ekspertyza: „Nauczanie języka polskiego w szkołach wyższych”; część „Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2007-2008", przygotowanego dla Senatu RP przez Przewodniczącego Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (druk nr 4006).

http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/wgdruku/4006/$file/4006.pdf

2014 – ekspertyza: „Język polski w dokumentach używanych w obrocie konsumenckim (2012–2013). Instrukcje obsługi sprzętu elektronicznego”; część „Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego za lata 2012-2013” przedstawianego Sejmowi RP przez Przewodniczącego Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (druk nr 3849).

http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/E6774FD8326074CFC1257EB3002A816A/%24File/3849.pdf

2018 – Cool-Tour. Młodzi badacze regionu 2.0 (Program Ścieżki Kopernika 2.0 PO WER) – przygotowała moduł retoryczny

2020 – Training and Preparations for Internationalization at Home (TAPIH) (NAWA nr PPI/WTP/2018/1/000038U/001) – przygotowanie i prowadzenie kursu z zakresu praktycznej komunikacji pisemnej

2013 – Indywidualna Nagroda Naukowa Rektora UAM

2022 – Zespołowa Nagroda Dydaktyczna Rektora UAM

Kieruje specjalnością dziennikarstwo i PR na studiach magisterskich.

Prowadzi warsztaty, konwersatoria oraz seminaria dyplomowe na studiach licencjackich i magisterskich:

• praktyczna stylistyka
• pragmatyka językowa
• analiza dyskursu medialnego
• dziennikarstwo specjalistyczne
• redagowanie tekstów dziennikarskich
• jak dobrze pisać
• projekty kreatywne
• warsztat polonisty: mówienie, pisanie 1, pisanie 2.