Krzysztofa Pussmana Historyja barzo cudna i ku wiedzieniu potrzebna o stworzeniu nieba i ziemie… Kraków 1551 i późniejsze edycje

Wydali: Marek Osiewicz, Wiesław Wydra; wstępami opatrzyli: Jakub Łukaszewski, Marek Osiewicz, Wiesław Wydra

Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2023

Krzysztofa Pussmana Historyja barzo cudna… to pierwsze tak kompleksowe wydanie jednego z najważniejszych tekstów apokryficznych średniowiecza i wczesnej nowożytności – Vita Adae et Evae w polskim przekładzie Krzysztofa Pussmana. Tekst ten znany był dotąd przede wszystkim z krakowskiego wydania z 1551 r., którego egzemplarz zachował się w Bibliotece Kórnickiej PAN, a także z fragmentu druku z Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, jak się jednak okazuje – nie XVI-wiecznego, a pochodzącego z XVII w.

Książeczka Pussmana okazała się bestsellerem i była drukowana wielokrotnie aż do XIX w. Uznawano ją za swego rodzaju biblijny romans, podobny do historii o Meluzynie, Magielonie czy Poncjanie. Nie znamy dziś wszystkich wydań Historyi – ich egzemplarze zostały zaczytane, a samego tekstu nie aprobowała cenzura, zarówno kościelna, jak i świecka.

Niniejsza edycja uwzględnia nieznane dotąd przekazy i w odróżnieniu od wcześniejszych polskich opracowań nie opiera się na XIX-wiecznym wydaniu Wilhelma Meyera. Odnosi się bowiem do najnowszej edycji krytycznej łacińskiego tekstu Vita Adae et Evae opracowanej przez zespół Jeana-Pierre’a Pettorellego. Zawiera również transkrypcję tekstu bodaj najstarszego wydania XVIII-wiecznego. Całość poprzedzają trzy wstępy: bibliologiczny, językoznawczy i źródłoznawczy, a uzupełniają podobizny drukowanych wydań Historyi z XVI, XVII i XVIII w.