Sylwia Panek, Irzykowski wobec futurystów
Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 2024
Polemika Karola Irzykowskiego z futurystami rozegrała się w latach 1921-1924 na łamach „Ponowy”, „Robotnika” , „Ilustrowanego Tygodnika Codziennego”, „Wiadomości Literackich, „Zwrotnicy”, „Gazety Polskiej” i futurystycznych jednodniówek. Bezpośrednio formułowane przez Irzykowskiego argumenty polemiczne wobec futurystów koncentrowały się na zarzucie plagiatowości i porzuceniu tradycji, co uniemożliwia, zdaniem krytyka, realizację – deklaratywnie jedynie funkcjonującego w planie założeń futurystów – nowatorstwa, w rzeczywistości będącego jedynie pozorowaną oryginalnością. Analiza głębokiego planu sporu Irzykowskiego z Brunonem Jasieńskim, Anatolem Sternem i Stefanem Gackim pokazuje, że intencją krytyka był sprzeciw wobec przekroczenia nie irytującej futurystów opozycji sztuki i życia, ale tendencji i autonomii literatury.